Criminaliteit en huiselijk geweld: twee kanten van dezelfde medaille

Huiselijk geweld is een veelvoorkomend probleem. In Nederland is tot op heden weinig empirisch onderzoek gedaan naar de relatie tussen huiselijk geweld en criminaliteit, en de factoren die de sterkte van dit verband beïnvloeden. Het NSCR onderzocht deze relatie met behulp van politiegegevens over alle geregistreerde meldingen van huiselijk geweld en andere vormen van criminaliteit in Nederland, tussen 2010 en 2018. Deze gegevens zijn gekoppeld aan data van het CBS over demografische en sociaaleconomische achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, opleiding en inkomen. Op basis hiervan concluderen de onderzoekers dat het plegen van criminaliteit samenhangt met een verhoogd risico op zowel het plegen van als het slachtoffer worden van huiselijk geweld. Als een persoon vaker verdachte is geweest van criminaliteit, neemt met name het risico op het plegen van huiselijk geweld toe.

Verband tussen verschillende soorten gepleegde criminaliteit en huiselijk geweld

Om te bestuderen in welke daderpopulatie(s) het risico op het plegen van en slachtoffer worden van huiselijk geweld het grootst is, hebben de onderzoekers de geregistreerde criminaliteit uitgesplitst naar de aard van de delicten. Hieruit blijkt dat er een verband is tussen verschillende soorten gepleegde criminaliteit en huiselijk geweld. Het plegen van vandalisme en openbare-orde-, gewelds- en vermogensdelicten hangen het sterkst samen met het plegen van huiselijk geweld. Mogelijk leidt een (toenemende) betrokkenheid bij criminaliteit ook tot een groeiende acceptatie van geweld in huiselijke conflictsituaties. Het plegen van gewelds- en vermogensdelicten is daarnaast ook gerelateerd aan een hoger risico op slachtofferschap van huiselijk geweld. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat het criminele gedrag van gezinsleden kan leiden tot huiselijke ruzies en conflicten. Wanneer deze uitmonden in huiselijk geweld, loopt ook de crimineel risico om slachtoffer te worden. Het plegen en slachtoffer worden van huiselijk geweld is in sommige gevallen slechts een kunstmatig onderscheid.

Mogelijk is geweld de norm

Het verband tussen huiselijk geweld en criminaliteit is ook onderzocht voor specifieke groepen waarvan wordt vermoed dat zij deel uitmaken van een gewelddadige subcultuur, zoals daders van georganiseerde criminaliteit en leden van Nederlandse outlawbikerclubs. De onderzoeksresultaten laten zien dat leden van outlawbikerclubs vaker ook geregistreerd staan als plegers van huiselijk geweld, dan personen die geen lid zijn van outlawbikerclubs. De onderzoeksresultaten ondersteunen de vermoedens dat in deze groep mogelijk geweld de norm is, zowel binnen- als buitenshuis. Een relatie met slachtofferschap van huiselijk geweld werd voor hen niet gevonden. Daders van georganiseerde criminaliteit hebben geen verhoogd risico op het plegen van of slachtoffer worden van huiselijk geweld.

Alertheid rondom personen die veelvuldig criminaliteit plegen

De sterkte van het verband tussen criminaliteit en huiselijk geweld varieert tussen verschillende groepen binnen de bevolking. Dit verband is bijvoorbeeld sterker voor mensen met een partner (getrouwd of samenwonend) dan voor mensen die gescheiden zijn. Ook blijkt dat de gevonden relatie tussen criminaliteit en huiselijk geweld minder sterk is als personen met jeugdzorg in aanraking zijn geweest.
Het onderzoek Criminaliteit en huiselijk geweld: twee kanten van dezelfde medaille geeft aanleiding om te concluderen dat het voorkomen en tijdig signaleren van huiselijk geweld gebaat is bij extra alertheid rondom personen die veelvuldig criminaliteit plegen, bijvoorbeeld door nauwe samenwerking van ketenpartners op het gebied van zorg en veiligheid. Ook blijvende alertheid op signalen van huiselijk geweld binnen gewelddadige subculturen is nodig.

Publicatiegegevens en verder lezen

Van Deuren, S., Kroese, J., Van Dijk, M., Eichelsheim, V., Blokland, A. & Van de Weijer, S. (2021). Huiselijk geweld en criminaliteit: twee kanten van dezelfde medaille. Politie en Wetenschap/NSCR.

Het rapport is ook gratis te downloaden als pdf of e-book via www.politieenwetenschap.nl.