Burgers vanaf eerste lockdown belangrijkere melders huiselijk geweld

Om de impact van de coronamaatregelen goed te onderzoeken, zijn de Veilig Thuis-gegevens over huiselijk geweld in 2020 vergeleken met dezelfde periodes in 2019. In 2020 werd een vergelijkbaar aantal meldingen gedaan bij Veilig Thuis als in 2019: 120.395 versus 126.807. Het aantal meldingen over kindermishandeling nam iets toe: 38,8% in 2020 tegenover 36,2% in 2019. Ook in de trend van alle meldingen verdeeld over de verschillende periodes, zoals de eerste lockdown, werd geen afwijkend patroon gevonden in 2020. Het uitblijven van een stijgende trend in geregistreerd huiselijk geweld hoeft overigens niet te betekenen dat er niet daadwerkelijk meer huiselijk geweld heeft plaatsgevonden in periodes van sociale isolatie tijdens een lockdown. Hiervoor is vervolgonderzoek nodig.

Kleine verschuivingen tussen verschillende vormen van huiselijk geweld

In 2020 waren er wel kleine verschuivingen te zien tussen de verschillende vormen van huiselijk geweld. Omdat er meerdere meldingen over eenzelfde casus kunnen worden gedaan en om te voorkomen dat sprake is van dubbele tellingen, is gekeken naar de aard van het geweld in de casussen. Het aantal casussen waarin (ex-)partnergeweld en/of kindermishandeling voorkwam, nam over alle periodes toe. Dit was duidelijk zichtbaar tijdens de eerste lockdown: 68,1% in 2020 versus 62,0% in dezelfde periode in 2019. Het aantal casussen van geweld tegen ouders en ouderenmishandeling is in 2020 ongeveer hetzelfde, met een kleine toename in de eerste lockdown: 3,7% in 2020 versus 3,0% in dezelfde periode in 2019. De categorie andere problematiek en huiselijk geweld overig werd juist kleiner. Onder deze laatste groep vallen vormen van huiselijk geweld die niet in de andere categorieën passen, zoals geweld tussen broer en zus.

Meldingsbereidheid onder buurtbewoners toegenomen

Hoewel er in vergelijking met 2019 dus geen substantiële verschillen werden gevonden in het aantal meldingen, blijkt uit het onderzoek dat er wel verschillen zijn in het type melder oftewel wie de melding doet bij Veilig Thuis. Alle meldingen bij Veilig Thuis zijn hiervoor onderzocht. Hoewel professionals nog altijd de belangrijkste melders zijn van huiselijk geweld en kindermishandeling, zijn burgers vanaf de eerste lockdown belangrijkere melders geworden. Dit geldt met name voor buurtbewoners: 30,9% in 2020 versus 25,1% in 2019. De landelijke campagne ‘Huiselijk geweld in Coronacrisis’ die er specifiek op gericht is buurtbewoners aan te sporen om actie te ondernemen bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling, heeft mogelijk bijgedragen aan meer alertheid onder burgers. Ook lijkt de bereidheid onder burgers om huiselijk geweld te melden toegenomen, blijkens de toename van meldingen door buurtbewoners. Daarnaast kunnen COVID-19-maatregelen zoals thuiswerken en thuisblijven ertoe geleid hebben dat burgers vaker huiselijk geweld hebben gehoord of gezien en daardoor ook vaker een melding hebben gemaakt. Tegelijkertijd hebben de maatregelen die de sociale contacten beperken er mogelijk voor gezorgd dat familieleden van directbetrokkenen (15,4% in 2020 versus 18,5% in 2019) en personen behorend tot het sociale netwerk van directbetrokkenen (8,4% in 2020 versus 11,6% in 2019) minder snel vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling hebben kunnen signaleren en melden.

Vervolgonderzoek

De onderzoekers richten zich in vervolgonderzoek ook op de mogelijke toename van de ernst van het geweld tijdens corona en op andere bronnen, zoals slachtofferdata. In maart 2022 verschijnt het onderzoek met de gegevens uit 2021.

Publicatiegegevens en verder lezen

Eichelsheim, V., Coomans, A., Blokland, A., Van de Weijer, S., Van Deuren, S. & Van Dijk, M. (2021). Stay Home, Stay Safe? De impact van de COVID-19-crisis op de omvang, de aard en het type melder van huiselijk geweld en kindermishandeling. NSCR.
Dit onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw. Bekijk meer informatie over het onderzoek Stay Home, Stay Safe?