Worden jongeren aangestoken door hun criminele broer of zus?

En, ‘hoe overleef ik mijn criminele broer of zus?’

‘Uit het onderzoek blijkt inderdaad dat broers onderling en zussen onderling effect hebben op elkaars criminele gedrag. Maar dit geldt niet voor gemengde broer/zus-paren. Ook is er een verschil tussen de vroege en late adolescentie. In de vroege adolescentie lijken vooral zussen elkaars delinquente gedrag te beïnvloeden, terwijl hun onderlinge invloed afneemt bij het ouder worden. Bij broers is het andersom: daar ontstaat pas in de late adolescentie een significante invloed op elkaars delinquente gedrag. Daarnaast blijkt dat de invloed van delinquent gedrag van de beste vriend ook toeneemt tijdens de adolescentie.’

Wie zijn eigenlijk allemaal van invloed in het puberleven?  

‘Het leven van jongeren speelt zich af binnen verschillende sociale domeinen, zoals gezin, school en leeftijdsgenoten. Deze zijn allemaal van grote invloed op het gedrag van jongeren en dus ook op hun eventuele betrokkenheid bij jeugdcriminaliteit. Wel verandert het belang van elk van deze domeinen tijdens de adolescentie. Volgens de interactional theory van Terence Thornberry zou bij jonge pubers het gezin de meeste invloed hebben, bij oudere jongeren zou de invloed van school en leeftijdsgenoten toenemen. Over de rol van broers en zussen zegt de theorie weinig, terwijl die ook een belangrijke factor kunnen zijn in het leven van jongeren. Om dat te kunnen onderzoeken, hebben we data van 600 leerlingen in het voortgezet onderwijs gebruikt uit het longitudinale RADAR-project.’

Een broer of zus is vaak gezinslid én leeftijdsgenoot tegelijk, wat heeft dat voor effect?

‘Het onderzoek wierp inderdaad licht op twee tegengestelde verwachtingen over de rol van broertjes en zusjes. Aan de ene kant zijn zij lid van het gezin en zou het losmakingsproces van thuis kunnen leiden tot een afnemende invloed van broertjes en zusjes. Aan de andere kant zijn broertjes en zusjes te beschouwen als leeftijdsgenoten van elkaar en zou juist een toenemend effect te verwachten zijn. Voor meisjes en zussen geldt meer het eerste en voor jongens en broers het tweede.’

Wat kunnen we in de praktijk met dit onderzoek?

‘De uitkomsten zijn van belang voor preventie en interventies die zich richten op de gezinnen van delinquente jongeren. Toekomstig onderzoek zou nog preciezer kunnen kijken naar het hele gezin met alle broertjes en zusjes. Daarnaast is het waardevol om meer te weten te komen over de achterliggende mechanismen die ertoe leiden dat broers en zusjes invloed uitoefenen op elkaars delinquente gedrag.’

Publicatiegegevens en verder lezen

Huijsmans, T., Eichelsheim, V., Weerman, F., Branje, S. & Meeus, W. (2018). The Role of Siblings in Adolescent Delinquency Next to Parents, School, and Peers: Do Gender and Age Matter? Journal of Developmental and Life-Course Criminology.