Regelingen voor collectieve schade: geef slachtoffers erkenning

Historicus Christiaan Ruppert onderzocht 44 Nederlandse regelingen voor collectieve schade. De regelingen hebben te maken met de Tweede Wereldoorlog, het naoorlogs rechtsherstel, geweld en zeden, gevaarlijke arbeids- en leefomstandigheden, rampen en calamiteiten, onjuiste wetstoepassing en rechtshandhaving door de overheid, en internationale operaties Defensie. De bestudeerde regelingen geven de slachtoffers lang niet altijd erkenning voor wat hen is overkomen. Terwijl uit eerder onderzoek blijkt dat het krijgen van erkenning belangrijk is voor het herstel van slachtoffers.

Overheid steeds vaker gecorrigeerd door rechter

Juist de meest recente regelingen (Mijnbouw, CAF 11) hebben in geringe mate tot erkenning geleid. Ook bij andere regelingen wordt de erkenning van wat slachtoffers is overkomen zuinig verwoord door de overheid of betreft de erkenning niet de gehele doelgroep. Woorden als ‘symbolisch gebaar’, ‘geste’ en ‘tegemoetkoming’ komen vaak voor in de regelingen. Woorden als ‘excuus’, ‘spijt’ en  ‘verontschuldiging’ ontbreken in bijna alle regelingen. Het woord ‘aansprakelijkheid’ is sowieso niet opgenomen in een regeling. Opvallend is dat de rechter in toenemende mate de overheid lijkt te corrigeren en oplegt een regeling vast te stellen. Ook lijkt de overheid elke keer weer het wiel opnieuw uit te vinden bij collectieve schade. Tot slot hanteert de overheid geen beleidskader voor collectieve schaderegelingen.

Betrek slachtoffers bij de opstelling van een collectieve schaderegeling

De belangrijkste aanbeveling uit de studie is dat de erkenning van de slachtoffers een centrale plek moet krijgen in collectieve schaderegelingen en dat slachtoffers veel meer betrokken moeten worden bij de opstelling ervan.

Tijdens een online webinar op donderdag 18 november van 16:00 tot 17:00 uur schetst Christiaan Ruppert de conclusies en aanbevelingen van de studie. Wouter Veraart en Arno Akkermans (Vrije Universiteit Amsterdam) gaan specifiek in op de betekenis van excuses en slachtofferparticipatie. In een paneldiscussie reageren Monique de Groot (Schadefonds Geweldsmisdrijven) en Rosa Jansen (Slachtofferhulp Nederland) op de resultaten van het onderzoek. Victor Jammers (Schadefonds Geweldsmisdrijven) leidt de bijeenkomst. U kunt zich aanmelden voor de bijeenkomst door een e-mail te sturen naar secretariaat@nscr.nl. De bijeenkomst is te volgen via zoom: https://us02web.zoom.us/j/85861888945?pwd=VUNyN1g2cWxScHBUWGFpNmdVNjF2dz09 Meeting ID: 858 6188 8945 | Passcode: 829901

Publicatiegegevens en verder lezen

Ruppert, C. (2021). Regelingen voor collectieve schade. Geef slachtoffers erkenning. NSCR/Boom Den Haag.

Over de auteur

Christiaan Ruppert (1954) is rechtshistoricus en sinds 2020 gastonderzoeker bij het NSCR. Ruppert was hiervoor onder andere projectleider Joodse oorlogstegoeden onder minister Gerrit Zalm, en secretaris van de commissies Samson en De Winter (seksueel misbruik en geweld in de jeugdzorg).