Betrokken burgers kunnen straatrellen stoppen

Buurtouders, jongerenwerkers, imams en andere zogenoemde betrokken burgers kunnen dankzij hun band met leden uit de gemeenschap een belangrijke rol spelen in de openbare veiligheid: hun bemiddelende inzet kan publieke rellen voorkomen. In samenwerking met de politie slagen deze betrokken burgers erin om in the heat of the moment contact te leggen met de relschoppers en hen tot bedaren te brengen.

Hoe gingen relschoppers, betrokken burgers en politie met elkaar om?

De onderzoekers analyseerden de videobeelden van (gemeentelijke) surveillancecamera's van vier protestbijeenkomsten. Deze bijeenkomsten werden gehouden in januari 2021 in Amsterdam, toen de Nederlandse regering een avondklok had ingesteld om de verspreiding van COVID-19 af te remmen. Twee bijeenkomsten liepen uit de hand, bij twee andere bleef het rustig. De onderzoekers keken hoe de relschoppers, betrokken burgers, politieagenten en ME’ers zich gedroegen en met elkaar omgingen. Vervolgens hielden ze interviews met veertig betrokken burgers en politieagenten die aanwezig waren bij deze bijeenkomsten.

Kennis over menigteleden en hun familie en vrienden inzetten

De onderzoekers gingen na waarom het bij twee bijeenkomsten uit de hand liep en relschoppers overgingen tot wanordelijk gedrag zoals rotjes gooien, vuilnisbakken in brand steken en auto’s vernielen. In de twee andere gevallen gebeurde dit niet. De betrokken burgers bleken tijdens deze protesten een kalmerende invloed uit te oefenen door middel van interactie met de relschoppers. Tijdens de interviews legden de respondenten uit hoe ze actief gebruikmaakten van hun bestaande kennis over de menigteleden en hun familie en vrienden. Zo konden ze spanningen de-escaleren en hen uiteindelijk overhalen de situatie te verlaten.

Interactie met burgers belangrijk bij vredeshandhaving

De voornaamste lering uit dit onderzoek is dat de relaties en interactie tussen de betrokkenen tijdens rellen van groot belang zijn voor het vredeshandhavingsgedrag. Betrokken burgers kunnen daarom een grote bijdrage leveren aan de openbare veiligheid, iets waar de politie haar voordeel mee kan doen.

Publicatiegegevens en verder lezen

Van Bruchem, M., Hendriks, L., Sunde, H.M., Weenink, D., Liebst, L.S. & Lindegaard, M.R. (2023). How Citizens Stop Riots: Analyzing the Case of the 2021 Dutch Curfew Riots.

Dit bericht verscheen eerder op www.ou.nl van de Open Universiteit.