Opgroeien in eenoudergezin verhoogt risico op crimineel gedrag tijdens adolescentie

In de Europese Unie en de Verenigde Staten groeien respectievelijk 15% en 27% van de kinderen op in een eenoudergezin. Hoewel het aandeel eenoudergezinnen in de afgelopen decennia stabiel bleef, is er een duidelijke verschuiving zichtbaar in de achtergrond van het ontstaan van eenoudergezinnen: deze ontstaan vaker door een scheiding of doordat kinderen vanaf de geboorte bij een alleenstaande ouder opgroeien, terwijl het aandeel eenoudergezinnen door overlijden van een van de ouders juist is afgenomen. Onderzoek laat zien dat opgroeien met een alleenstaande ouder negatieve effecten heeft op onder andere het emotionele welzijn, de cognitieve ontwikkeling en de schoolprestaties van kinderen.

Systematic review op basis van 48 empirische studies

Om te zien of opgroeien in een eenoudergezin samenhangt met crimineel gedrag van adolescenten, voerden onderzoekers van het NSCR en de VU een systematic review uit. Ze verzamelden 48 empirische studies die tussen 1939 en 2014 zijn uitgevoerd, waarna ze een systematische analyse van de uitkomsten maakten. Uit een grote meerderheid blijkt dat opgroeien in een eenoudergezin het risico vergroot op crimineel gedrag tijdens de adolescentie. Eén empirische studie laat zien dat adolescenten uit gezinnen die verstoord zijn door een scheiding hogere niveaus van criminaliteit vertonen dan adolescenten uit gezinnen waarin een ouder is overleden.

Recente studies: vaker criminaliteit bij adolescent uit eenoudergezin

De systematic review heeft ook enkele beperkingen aan het licht gebracht. Zo waren bijna alle gedragsgegevens van adolescenten zelf-gerapporteerd. Deze gegevens impliceren waarschijnlijk een onderschatting van de werkelijke criminaliteitsniveaus vanwege de sociale wenselijkheid van de antwoorden. Ook ontbreekt het aan empirische studies naar verschillen tussen de typen eenoudergezinnen. Daarnaast is nog onduidelijk waarom recente studies – vanaf 2000 – vaker criminaliteit laten zien bij adolescenten uit eenoudergezinnen. Tot slot kan onderzoek naar genetische invloeden leiden tot nieuwe inzichten.

Ondersteuning verschillende soorten eenoudergezinnen

De systematic review laat zien dat adolescenten die opgroeien in een eenoudergezin een grotere kans hebben om crimineel gedrag te vertonen dan kinderen die opgroeien in een gezin met beide ouders. Maar de bevindingen geven geen uitsluitsel over de vraag waaróm dit verschil toeneemt en of het soort eenoudergezin daarbij van belang is. Beleidsmakers zouden de resultaten van verder onderzoek kunnen gebruiken om programma’s te ontwikkelen die gericht zijn op ondersteuning en begeleiding van de verschillende soorten eenoudergezinnen.

Publicatiegegevens en verder lezen

Kroese, J., Bernasco, W., Liefbroer, A. & Rouwendal J. (2020). Growing up in single-parent families and the criminal involvement of adolescents: A systematic review. Psychology, Crime & Law, pp. 1-15.