Hoger risico op crimineel gedrag bij kinderen die opgroeien in eenoudergezin

Relatief veel kinderen in Nederland groeien op in een eenoudergezin. Tot nu toe was het onduidelijk wat voor gevolgen dit heeft voor mogelijk crimineel gedrag van deze kinderen. Om dit te onderzoeken heeft Kroese als eerste een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd. Vervolgens heeft ze met behulp van Microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek geanonimiseerde informatie verzameld over alle geregistreerde Nederlanders. De data komen voornamelijk uit het bevolkingsregister en zijn aangevuld met gegevens van allerlei instanties, zoals de Nederlandse politie en Belastingdienst.

Leeftijd waarop eenoudergezin ontstaat van invloed

Kroese laat zien dat kinderen die opgroeien in een eenoudergezin een verhoogde kans hebben op het plegen van criminaliteit. Het maakt daarbij niet uit of het eenoudergezin is ontstaan door een scheiding of door het overlijden van een ouder. Wat wel uitmaakt is de leeftijd van het kind: hoe jonger het kind is wanneer het eenoudergezin ontstaat, hoe hoger de kans wordt op crimineel gedrag. Ook het opgroeien bij alleen een moeder zorgt voor een verhoogde kans op criminaliteit, in vergelijking met het opgroeien bij alleen een vader. Dit geldt voor zowel zonen als dochters.

Tijdelijke verhoging van criminaliteit vlak na een scheiding

Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat er een tijdelijke verhoging is van de kans op het plegen van criminaliteit vlak na een scheiding van de ouders. Kinderen laten juist een tijdelijke verlaging zien voorafgaand aan het overlijden van een ouder. Ook blijkt dat kinderen een lagere kans op het plegen van criminaliteit laten zien wanneer ze door een scheiding niet meer bij een criminele ouder wonen. In zo’n geval hoeft een scheiding dus niet nadelig te zijn. Dit is opvallend, aangezien zowel criminaliteit door de ouders als een echtscheiding los van elkaar bekeken de kans op het plegen van criminaliteit juist verhogen.

In uitzonderlijke gevallen voogdij aan slechts één ouder

Kroese laat met haar onderzoek zien wat risicofactoren zijn bij eenoudergezinnen en het criminele gedrag van hun kinderen. Wanneer er psychologische hulp wordt aangeboden bij kinderen uit eenoudergezinnen, zou het goed zijn dit te richten op 1) kinderen die vanaf de geboorte of jonge leeftijd in een eenoudergezin hebben gewoond, 2) adolescenten die een (echt)scheiding hebben meegemaakt, met name in de eerste jaren erna, en 3) adolescenten in intacte families waarbij een of beide ouders zelf criminaliteit plegen. Ook benadrukt haar onderzoek dat het belangrijk is dat een rechter in uitzonderlijke gevallen voogdij aan slechts één ouder toewijst, bijvoorbeeld wanneer de andere ouder criminaliteit pleegt. Om een compleet beeld te krijgen van de effecten van het opgroeien in eenoudergezinnen op jeugdcriminaliteit, is het belangrijk om in de toekomst onderzoek van hoge kwaliteit over dit onderwerp te blijven uitvoeren.

Publicatiegegevens en verder lezen

Kroese, J. (2022). Broken homes and crime: differential effects of parental separation, parental decease, and being born to a single parent on the criminal involvement in offspring. NSCR/VU.

Promotoren: prof. dr. W. Bernasco, prof. dr. J. Rouwendal en prof. dr. A.C. Liefbroer