NWO Veni-beurs voor Steve van de Weijer

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft aan dr. Steve van de Weijer een Veni-beurs van 250.000 euro toegekend voor het onderzoeksproject . De Veni-beurs biedt veelbelovende jonge wetenschappers de mogelijkheid om gedurende drie of vier jaar hun eigen ideeën verder te ontwikkelen.
1056 onderzoekers dienden bij NWO een aanvraag in voor een Veni-financiering. Deze aanvragen werden door middel van peer review beoordeeld door externe deskundigen uit de betreffende vakgebieden. De ingediende onderzoeksvoorstellen zijn vervolgens binnen de NWO-wetenschapsgebieden beoordeeld door breed samengestelde commissies, onder andere op basis van persoonlijke vraaggesprekken met de aanvragers. 158 pas gepromoveerde onderzoekers kregen uiteindelijk een Veni-beurs toegekend. Veni maakt, samen met Vidi en Vici, onderdeel uit van de Vernieuwingsimpuls van NWO.
Het onderzoek van Steve van de Weijer richt zich op de levensloop van criminelen. Levensloopcriminologen hebben eerder aangetoond dat zowel levensgebeurtenissen (bijvoorbeeld trouwen, ouderschap en het vinden van een baan) als intergenerationele factoren (bijvoorbeeld criminele ouders) samenhangen met crimineel gedrag. Het is echter minder duidelijk in hoeverre deze relaties ook causale invloeden betreffen. Recent onderzoek uit andere wetenschapsgebieden wijst uit dat de effecten van zulke gebeurtenissen gedeeltelijk het gevolg kunnen zijn van genetische factoren. Mannen die getrouwd zijn plegen bijvoorbeeld minder delicten, maar mogelijk is de kans om te trouwen met een geschikte partner deels bepaald door genen. Ook de impact van ouderlijke echtscheiding op de delinquentie van jongeren is wellicht slechts deels het gevolg van negatieve familieomstandigheden en daarnaast misschien ook toe te schrijven aan erfelijke factoren. Wanneer men geen rekening houdt met de mogelijke bijdrage van genen, leidt dit tot incomplete theorievorming en interventies die geen of minder effect hebben dan verwacht.
Het uitsplitsen van genetische en omgevingsinvloeden op criminaliteit is echter lastig omdat daarvoor zeer specifieke en zeldzame datasets nodig zijn. Van de Weijer maakt voor zijn onderzoek gebruik van de unieke Transfive Study, die informatie bevat over criminaliteit en levensgebeurtenissen van personen uit vijf opeenvolgende generaties. Met deze dataset kunnen criminele carrières vergeleken worden tussen familieleden met verschillende mate van genetische ‘overlap’, zoals (groot)ouders, (half)broers, neven en achterneven. Aangezien deze familieleden ook variëren in de mate waarin hun omgeving ‘overlapt’, is het mogelijk om invloeden van genen en omgeving van elkaar te onderscheiden. Hierdoor zouden de resultaten van dit onderzoek een aanzienlijke stap vooruit kunnen zijn voor de levensloopcriminologie en bij kunnen dragen aan de efficiëntie van gedragsinterventies voor (voormalig) criminelen.