Signalen gedwongen prostitutie en meldingsbereidheid van klanten

Sinds 2014 is een wetsvoorstel in behandeling dat de klant strafbaar stelt als deze weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat de prostituee die hij bezoekt slachtoffer is van uitbuiting. Het wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer. Het doel van deze wet is het tegengaan van mensenhandel en gedwongen prostitutie. Klanten weten weliswaar wat de signalen van gedwongen prostitutie zijn, maar zeggen tegelijkertijd dat ze niet altijd zien of er sprake is van uitbuiting. Ze voelen zich bovendien meestal niet verantwoordelijk voor het melden van misstanden, blijkt uit het NSCR/OU-onderzoek. Zij vinden dat vooral de overheid hiertegen moet optreden, niet de klant.

Gedwongen prostitutie herkennen

Voor dit onderzoek vulden 422 klanten van prostituees een online vragenlijst in. Vijftien van hen werkten mee aan een mondeling interview. Ze beantwoordden vragen over de signalen die duiden op gedwongen prostitutie, of zij deze herkennen en hoe verantwoordelijk zij zich voelen voor het melden hiervan. Klanten noemden signalen als blauwe plekken, bepaalde tatoeages, sigarettenafdruk op het lichaam, bedrukte stemming van de prostituee, jonge leeftijd van de prostituee, werken zonder condoom, 24/7 beschikbaar zijn of de lage prijs die wordt gevraagd. Ook meer indirecte signalen kwamen naar voren, zoals dat de prostituee uit een armer land komt of dat ze verslaafd is. De ondervraagde klanten lijken over het algemeen op de hoogte van wat signalen kunnen zijn van gedwongen prostitutie.

Uitbuitingssituatie melden

Exacte aantallen slachtoffers van uitbuiting zijn moeilijk vast te stellen, omdat prostitutie zich veelal afspeelt achter gesloten deuren. Maar empirisch onderzoek (van onder andere de Nationaal Rapporteur) laat zien dat mensenhandel wel degelijk voorkomt binnen deze sector. In het wetsvoorstel worden klanten betrokken bij de bestrijding van gedwongen prostitutie: zij moeten uitbuitingssituaties voortaan melden, zelfs als ze vervolgd kunnen worden op grond van de nieuwe wet.

Prostitutie mogelijk verder ondergronds door nieuwe wetgeving

Het bewijs dat de klant ervan op de hoogte was dat de prostituee werd uitgebuit, is moeilijk te leveren. Wel zal de prostitutie door de nieuwe wetgeving meer ondergronds gaan, denken klanten. Dat geeft risico’s voor de prostituee zelf, zoals minder veiligheid en bescherming.
Een positieve uitwerking van de wet zou kunnen zijn dat het bewustzijn rondom gedwongen prostitutie groter wordt. Nu bekend is welke signalen op gedwongen prostitutie wijzen, komen er ook meer mogelijkheden om uitbuiting op te sporen.

Publicatiegegevens en verder lezen

M. Malsch, A. Koolenbrander, R. Schoon en M. Schotsman (2021) Merkt de klant van de prostituee signalen van uitbuiting op? De verwachte effectiviteit van de wet die klanten strafbaar stelt bij gedwongen prostitutie. NSCR/Open Universiteit.