NSCR en VU doen onderzoek naar het gebruik van handpalmafdrukken

Als een dader een handpalmspoor heeft achtergelaten op de plaats van het delict, kan dat worden gebruikt om hem op te sporen en te vervolgen. Tot 2010 was het gebruikelijk dat de politie, als een verdachte werd aangehouden, standaard behalve foto’s ook vingerafdrukken én handpalmafdrukken afnam.^[i] Die gingen naar HAVANK, de databank van de politie. Door nieuwe wetgeving uit 2010 is de politie daarin terughoudend geworden. Die nieuwe wetgeving eist namelijk dat er een ‘onderzoeksbelang’ is: in elke zaak moet weer worden bekeken of dat belang er is en of er dus handpalmafdrukken mogen worden afgenomen bij een verdachte. Als gevolg hiervan is het aantal handpalmen in HAVANK kleiner geworden, waardoor de rol die handpalmanalyse speelt in de opsporing ook is afgenomen.
NSCR en VU onderzoeken nu in opdracht van het WODC of het toepassen van handpalmanalyse binnen strafprocedures meerwaarde heeft boven vingersporen en DNA, en ‘nieuwere’ methoden zoals irisscans en gelaatsherkenning. Ook zullen de onderzoekers aandacht besteden aan privacyaspecten en wordt een vergelijking gemaakt met een aantal andere Europese landen waar handpalmonderzoek vaak voorkomt.
Uniek?
Vingerafdrukken zouden tot op grote hoogte uniek en persoonsgebonden zijn, en hetzelfde zou gelden voor handpalmen, voetzolen en tenen. In Nederland zijn vingerafdrukdeskundigen (dactyloscopen) werkzaam bij de politie-eenheden. Deze deskundigen kunnen met geavanceerde methoden vinger- en handpalmsporen zichtbaar maken. HAVANK beheert ongeveer tien miljoen vingerafdrukken, het aantal handpalmafdrukken is veel kleiner.
Bruikbaarheid van sporen
Vingersporen en handpalmsporen zijn niet altijd beschikbaar of bruikbaar. Daders dragen soms handschoenen om te voorkomen dat zij sporen achterlaten. De kwaliteit van vingerafdrukken en handpalmen is bovendien soms niet voldoende voor een analyse.
Vingersporen en handpalmsporen zijn echter niet overdraagbaar, en dat vormt een belangrijk voordeel ten opzichte van DNA, dat wel overdraagbaar is. Soms leggen inbrekers peuken van anderen neer in het huis waar zij inbreken, om de politie bij DNA-onderzoek op een dwaalspoor te brengen. Met vinger- of handpalmsporen gaat zoiets een stuk minder makkelijk.
Handpalmsporen kunnen iets zeggen over wat een persoon, mogelijk de dader, aan het doen was. Leunde hij tegen een muur? Schreef hij een brief of las hij alleen maar die brief? Keek hij door een ruit naar binnen waardoor de zijkanten van zijn handpalm zichtbaar werden? Over dit soort activiteiten verschaffen handpalmsporen informatie en dat kan van belang zijn voor de opsporing.
[i] Handpalmsporen zijn de afdrukken van handpalmen die men vindt op een plaats delict; handpalmafdrukken zijn de referentieafdrukken die men afneemt bij een verdachte.