Levenslooponderzoeker Elanie Rodermond genomineerd door New Scientist

Rodermond is van oorsprong journalist, maar als rechtbankverslaggever voor een regionale krant kwam ze in aanraking met het vakgebied criminologie. Ze gooide het roer om, volgde de opleiding Criminologie en promoveerde op het onderwerp vrouwen en criminaliteit. ‘De overgrote meerderheid van mensen die criminele activiteiten plegen is man’, zegt Rodermond. ‘Als we het hebben over de detentiepopulatie – de mensen in de gevangenis –  dan schommelt het aandeel vrouwen rond de 8%. Wat interessant is aan deze groep vrouwen en belangrijk bij het bestuderen, is dat zij vaak de primaire zorg hebben voor kinderen. Vaak zijn het alleenstaande moeders, dus als ze in de gevangenis komen zorgt dat doorgaans voor grote problemen. Het levert bovendien veel risico’s op voor die kinderen.’

Echt niet alleen maar een lippenstiftje stelen

Rodermond stelt dat criminaliteit door vrouwen ook van diefstal tot moord varieert. ‘Het is echt niet alleen maar een lippenstiftje stelen.’ Wel hebben vrouwen over het algemeen andere problemen dan mannen. Ze bewandelen deels ook een ander pad naar de criminaliteit en komen bij het stoppen andere obstakels tegen. ‘Preventieprogramma’s zijn vaak op een genderneutrale basis opgesteld. Je kunt je afvragen of dat dan optimaal is voor vrouwen.’ Rodermond verwijst daarbij naar de drie W’s waar vaak aan wordt gerefereerd: wonen, werk en wederhelft. De theorie is dat wanneer deze drie stabiel zijn, het makkelijker zou moeten zijn om op het rechte pad te blijven. ‘Bij vrouwen zag ik dat vooral de woning cruciaal is. Maar vaak hebben ze geen woning na detentie, terwijl dat op papier wel goed geregeld zou moeten zijn. De kans op herhaling is dan groter.’

Focus op huisvesting, drugsproblemen en trauma’s uit het verleden

Een andere belangrijke factor om het leven weer op de rit te krijgen, is betekenisvol werk. Vrouwen die er niet in slaagden om te stoppen met criminaliteit, hadden vaak laagbetaalde banen of werkten in de prostitutie. Vrouwen die wél waren gestopt, hadden juist betekenisvol werk, structuur en een gevoel van eigenwaarde. ‘Werk, het hebben van een stabiele relatie en kinderen, zijn dus niet factoren die op zichzelf zorgen dat vrouwen stopten met criminaliteit. Terwijl dat vaak wel wordt gezegd. De meerderheid van deze vrouwen heeft kinderen, dus als dat waar was, waren ze in eerste instantie niet in de gevangenis terechtgekomen. Dit onderzoek laat zien dat een exclusieve focus op werk en relatie ze niet verder gaat helpen. Er speelt een veel grotere problematiek, zoals huisvesting, drugsgebruik en trauma’s uit het verleden.’

Verbinding tussen periode voorafgaand en ná detentie

Dankzij dit soort conclusies is Rodermonds onderzoek waardevol in het tegengaan van criminaliteit onder vrouwen én voor het re-integratieproces. Ze hoopt mede door haar onderzoek op verbetering. Momenteel richt ze zich alweer op nieuw onderzoek: de levensloop van verdachten van terroristische misdrijven. Hiervoor haalde ze nog tijdens haar promotieonderzoek een subsidie binnen en vorig jaar een tweede. ‘Het begon als een soort uitstapje naar een andere populatie, maar inmiddels ben ik betrokken bij verschillende onderzoeken naar daders en verdachten van deze extreme vorm van criminaliteit. Wat al mijn onderzoek bindt, is die levensloopbenadering. Ik ben met name geïnteresseerd in het verbinden van de periode voorafgaand en ná detentie, en het stoppen met strafbaar gedrag. Eens een dief, is echt niet altijd een dief.’

Op 31 mei wordt tijdens New Scientist Live de winnaar van New Scientist Wetenschapstalent 2019 bekend gemaakt.