Criminele carrière van seksueel delinquent lijkt op die van ‘gewone’ dader

De bestudering van seksuele delinquentie is van oudsher het terrein van psychologen en psychiaters. Seksueel delinquent gedrag zou unieke oorzaken hebben, die om een speciale behandeling vragen. Bij het grote publiek en ook bij sommige beleidsmakers, behandelaars en onderzoekers leeft dan ook het beeld dat seksueel delinquenten specialistische daders zijn, die herhaald en over een langere periode seksuele delicten plegen. Dit vertaalt zich in een speciale aanpak van deze daders, zoals levenslange registratie, uitsluiting van bepaalde beroepsgroepen of restricties in woonplaats.

Overeenkomsten van belang voor oorzaak en aanpak van seksueel delinquent gedrag

Maar, verschillen seksueel delinquenten wel van andere daders in hun criminele carrière? En zo ja, op welke punten? Als de verschillen groot zijn, ondersteunt dit het idee dat seksueel delinquenten ‘anders’ zijn. Komen de criminele carrières van seksueel delinquenten sterk overeen met die van andere daders, dan werpt dit belangrijke vragen op over de mogelijke oorzaken en aanpak van plegers van seksueel delinquent gedrag.

Criminele carrière verloopt vergelijkbaar

Voor deze studie werd gebruikgemaakt van criminele carrièregegevens van alle personen die in 1995 in België veroordeeld werden voor een strafbaar feit en vergelijkbare gegevens van alle personen die in 1997 in Nederland werden veroordeeld. Hoewel er kleine verschillen zijn, valt met name op hoe sterk – in beide landen – de criminele carrières van seksueel delinquenten en andere daders op elkaar lijken.

Beeld van seksueel delinquenten als ander soort delinquent genuanceerd

Ongeveer tweederde van de seksueel delinquenten maakt zich slechts één of hooguit enkele malen tijdens de levensloop schuldig aan een strafbaar feit. Voor ongeveer een op de vijf daders geldt dat zij pas op latere leeftijd voor het eerst en daarna herhaaldelijk worden veroordeeld. Bij ongeveer een op de tien daders vertoont de criminele carrière een duidelijke piek tijdens de late adolescentie/jong volwassenheid, waarna het aantal veroordelingen sterk afneemt. Ongeveer 5% van de Belgische en Nederlandse seksueel delinquenten heeft een criminele carrière die al op jonge leeftijd start, met veel en ook verschillende delicten, en die tot in de volwassenheid voortduurt. De criminele carrières van de Nederlandse en Belgische andere (niet-seksuele) daders laten vergelijkbare patronen zien.
De resultaten van dit onderzoek nuanceren het beeld van seksueel delinquenten als ‘anders’ dan andere delinquenten, voor zover het hun criminele carrière betreft. Dit plaatst ook vraagtekens bij de tot nu toe gehanteerde argumenten voor een speciale aanpak van dit type dader.

Publicatiegegevens en verder lezen

Robert, L., Spaan, P., Blokland, A., Maes, E., Pauwels, L., Blom, M., Wartna, B.S.J. (2018). Hoe ‘anders’ zijn de criminele carrières van seksuele delinquenten? Een vergelijking van seksuele met niet-seksuele delinquenten op basis van nationale veroordelingsdata in België en Nederland. Panopticon, 39, 6, 519-539.