Vidi-beurs voor crowd management-onderzoek Charlotte Gerritsen

'Via een analyse van het sentiment op Twitterberichten kunnen we waarnemen welke emoties waar overheersen binnen een grote groep mensen'

‘Artificial intelligence (AI) is een vakgebied dat zich bezighoudt met het ontwikkelen van intelligente computers. Ik werk met simulaties – modellen op basis van de werkelijkheid – waarmee het mogelijk is te voorspellen hoe iets zich zal ontwikkelen.’

Wat heb je binnen de criminologie aan zo’n model?

‘Met een model kunnen we theorieën testen, handig als je dingen in het echte leven moeilijk kunt nabootsen of bestuderen, bijvoorbeeld omdat het gevaarlijk is. Een goed voorbeeld is het NSCR-onderzoek naar stropers in onder andere Afrika. Op basis van data weten we hoe stropers, rangers en dieren zich bewegen binnen een bepaald gebied. Van deze gegevens maak je een model en zo kunnen we op de computer scenario’s nabootsen die én nauwkeurig zijn én een stuk makkelijker te onderzoeken. Ondanks dat dit altijd een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid is, krijg je toch een goed beeld van de invloed die factoren op elkaar hebben. Zo’n model is bovendien gebaseerd op theorieën uit de criminologie, die je dan meteen toetst. Fijn, want criminologie kan heel intuïtief zijn en AI is juist heel exact.’

Je gebruikt AI ook om trainingen te ontwikkelen?

‘Met de computer kun je heel veel mensen tegelijk trainen; onhaalbaar als je dat persoonlijk zou moeten doen. Samen met de VU, het ministerie van Justitie en Veiligheid, en de Ouderenbond hebben we bijvoorbeeld een virtuele training ontwikkeld om ouderen te leren omgaan met babbeltrucs. Naast de antwoorden kunnen we in deze training ook de stem van de deelnemer analyseren. De ontwikkelde software kan in dit geval ‘horen’ of je assertief genoeg bent, want daar gaat het om in de praktijk. Als je het goed doet, loopt het scenario goed af en gaat de oplichter onverrichterzake weg; zo niet, dan word je – virtueel – opgelicht. Zo hebben we ook agressie-de-escalatietrainingen ontwikkeld voor het openbaar vervoer. De AI imiteert hierbij een bepaald type agressie, waar je als medewerker adequaat op moet reageren.’

Wat is straks de opbrengst van jouw Vidi-beurs?

‘Ik ontwikkel een model voor crowd managing: via een analyse van het sentiment op Twitterberichten of andere sociale media kunnen we waarnemen welke emoties waar overheersen binnen een grote groep mensen. Zo kun je bijvoorbeeld op een festival of bij een sportevenement gericht actie ondernemen als het dreigt te ontsporen. Op basis van deze data ontwikkel ik ook virtuele trainingssoftware waarmee crowd managers kunnen oefenen.’

Hot topic is natuurlijk digitalisering versus privacy, hoe zie jij dat?

‘Dit is inderdaad een belangrijk punt. Met de komst van steeds meer digitale ondersteuning en gepersonaliseerde toepassingen, leveren we privacy en een bepaalde vrijheid in. Binnen mijn project gebruiken we ook data van sociale media, die door de bezoekers zelf gedeeld zijn met als doel een zo groot mogelijke groep te bereiken. Maar in mijn systeem is het niet mogelijk informatie te koppelen aan privépersonen of specifieke mobieltjes. We krijgen alleen gegevens van een bepaalde bredere geografische locatie.’

Waar liggen volgens jou nog kansen binnen de AI?

‘AI is volop in ontwikkeling en wordt ook steeds meer toegepast binnen het interdisciplinair wetenschappelijk onderzoek. Dat roept in eerste instantie wat weerstand op, maar de vraag zal alleen maar toenemen. Samen met Joke Harte van de VU werk ik bijvoorbeeld aan een innovatief project rondom AI binnen de rechtspraak. Rechters zullen naar verwachting in toenemende mate ondersteund worden door programma’s. Denk aan een algoritme dat de kans op recidive van een verdachte inschat en op grond daarvan bepaalt welke straf moet worden opgelegd. Dat zijn interessante ontwikkelingen die ook ethische vragen oproepen. Want in hoeverre mag een programma het werk van de rechter overnemen? Of denk aan het voorspellen van ziektes op basis van patronen in patiëntengegevens. Mensen hebben zo hun beperkingen in het snel analyseren van grote hoeveelheden data, terwijl computers hier nu juist heel goed in zijn.’