Druk tijdens het verhoor verhoogt risico op foutieve veroordeling

Ook in Nederland zijn rechterlijke dwalingen voorgevallen, waarvan de Schiedammer parkmoord een bekende is. Deze zaak leidde tot nader onderzoek en aanbevelingen om het verhoor anders in te richten én hier beter verslag van te doen. In Engeland en Wales zijn onder andere de Guildford Four, de Birmingham Six en de Maguire Seven bekende dwalingen. Naar aanleiding hiervan werd de ondervragingspraktijk bijgesteld. In de Verenigde Staten onderzocht het Innocence Project diverse veroordelingen, wat uiteindelijk alsnog leidde tot een groot aantal vrijspraken.

Ondervragingspraktijk mogelijk dwingender dan regels voorschrijven

Interviews of suspects of crime: law and practice in European countries, een hoofdstuk uit het Oxford Handbook of Criminal Process, beschrijft de bestaande verhoorregelingen én de feitelijke praktijk in Duitsland, Frankrijk, Italië, Zwitserland, België, Noorwegen, Denemarken en Nederland. De auteurs concluderen dat – hoewel verbeteringen zijn doorgevoerd in de nasleep van rechterlijke dwalingen –  ondervragingspraktijken nog steeds niet altijd volgens de regels verlopen. De gebruikte verhoortechnieken laten meer druk en misleiding zien dan de regels voorschrijven.

Aanbeveling om verhoren op te nemen om later te kunnen bekijken

Een aantal landen zegt te werken volgens de regels van investigative interviewing. Hierbij mag de verdachte vrijuit zijn verhaal vertellen, zonder dat er druk wordt uitgeoefend om te bekennen. Desondanks worden ook in deze landen nog steeds ondervragingstechnieken toegepast waarin wel degelijk druk wordt uitgeoefend op de verdachte, waarbij valse bewijzen worden gebruikt of waarin de ondervrager duidelijk start vanuit een schuldpresumptie. Hierdoor stijgt het risico op een valse bekentenis. Dit is vooral het geval bij de groep van kwetsbare verdachten, zoals mensen met een licht verstandelijke beperking. De auteurs bevelen dan ook aan alle verhoren op te nemen om naderhand te kunnen bekijken hoe het verhoor is verlopen. Dit kan van groot belang zijn voor de waarheidsvinding wanneer er sprake is van ernstige twijfel over de toegepaste verhoortechnieken of de juistheid van een bekentenis.

Publicatiegegevens en verder lezen

Malsch, M. & De Boer, M.M. (2019). Interviews of suspects of crime: law and practice in European countries. In D.K. Brown, J.I. Turner & B. Weisser (eds.). The Oxford Handbook of Criminal Process.